Birol BOZKURT
ABD Merkez Bankası (Fed), dört yılın ardından ilk kez faiz indirimine giderek politika faizini yüzde 4,75-5,00 aralığına düşürdü. Enflasyondaki iyileşmeye dikkat çekerek bu kararı alan Fed, ekonomiyi dengelemeye yönelik adımlar atmaya devam edeceğini belirtti. 50 baz puanlık bu sürpriz indirim, finans çevrelerinde geniş yankı bulurken, gelecekteki faiz politikalarına dair önemli ipuçları veriyor. Karar, Federal Açık Piyasa Komitesi’nde (FOMC) 11’e karşı 1 oyla alındı. Fed Yönetim Kurulu Üyesi Michelle Bowman, 25 baz puanlık daha küçük bir indirimden yana oy kullandı.
Fed’in açıklamasında, enflasyonda kaydedilen ilerleme ve risk dengeleri göz önüne alınarak bu indirimin yapıldığı belirtildi. Ekonomik büyümenin güçlü bir hızda devam ettiğine vurgu yapan Fed, istihdam kazanımlarında bir yavaşlama olduğunu, ancak işsizlik oranının halen düşük seviyelerde seyrettiğini belirtti. Fed, enflasyonun yavaş yavaş yüzde 2 hedefine yaklaştığını ve enflasyonla istihdam hedeflerine ulaşma risklerinin artık dengede olduğunu ifade etti. Bu da bankanın, gelecekte faiz politikası konusunda daha esnek olabileceğinin sinyalini verdi.
Fed en son 2020’de faiz indirmişti
Fed, Mart 2020’de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ekonomik etkilerine ilişkin endişelerle politika faiz oranını yüzde 0-0,25 aralığına çekmiş ve parasal genişlemeye gitmişti. Ülkede daha sonra yükselen enflasyon karşısında 2022’de varlık alım operasyonunu tamamlayarak faiz artışlarına başlayan Fed, Mart 2022’den bu yana 11 faiz artırımı gerçekleştirmiş ve faiz oranını toplam 525 baz puan artırmıştı. Bankanın politika faizi, söz konusu artışlarla 2001’den bu yana en yüksek seviye olan yüzde 5,25-5,50 aralığına çıkmıştı. Politika faizinde en son Temmuz 2023’te 25 baz puanlık artışa giden Fed, faiz oranını art arda 8 toplantıda değiştirmeyerek mevcut aralıkta sabit bırakmıştı.
ABD’de enflasyon, Haziran 2022’de yıllık bazda yüzde 9 ile 1981’den itibaren en yüksek seviyeyi görmesinin ardından son olarak ağustos ayında yıllık bazda yüzde 2,5 ile beklentilere paralel gerçekleşmişti.
Ekonomik tahminlerde düşüş
Faiz indirimi kararına ek olarak Fed, ekonomik tahminlerini de revize etti. Federal fon oranına ilişkin 2023 sonu tahmini yüzde 5,1’den yüzde 4,4’e çekilirken, 2025 yılı için bu oran yüzde 4,1’den yüzde 3,4’e indirildi. 2026 yılı için de tahmin yüzde 3,1’den yüzde 2,9’a revize edildi. Bu, Fed’in bu yıl içerisinde toplamda 50 baz puan daha faiz indirimi yapabileceği ihtimalini doğurdu. Büyüme tahminlerinde de hafif bir düşüş öngörüldü.
ABD ekonomisinin bu yıl yüzde 2 büyümesi beklenirken, bu oran daha önce yüzde 2,1 olarak öngörülmüştü. 2025, 2026 ve 2027 için büyüme beklentisi ise yüzde 2 olarak sabit tutuldu. Enflasyon tahminlerinde de aşağı yönlü revizyon yapıldı. 2023 yılı için enflasyon tahmini yüzde 2,6’dan yüzde 2,3’e çekildi. Çekirdek enflasyon tahmini de yüzde 2,8’den yüzde 2,6’ya düşürüldü.
İstihdamda yavaşlama, işsizlik oranı artıyor
Fed, işsizlik oranına ilişkin tahminlerinde de artış öngördü. 2023 yılı için işsizlik oranı tahmini yüzde 4’ten yüzde 4,4’e çıkarıldı. 2025 yılına kadar bu oranın yüzde 4,4 seviyelerinde kalacağı öngörülüyor. İstihdam piyasasındaki bu yavaşlama, Fed’in politika kararlarını daha dikkatli bir şekilde alması gerektiğine işaret ediyor. Banka, maksimum istihdamı desteklemek ve enflasyonu yüzde 2 hedefine döndürmek için kararlı olduğunu vurguladı.
Ekonomist Prof. Dr. Burak Arzova: Fed bu kararla siyasete bulaştı
Fed bizim göremediğimizin ötesinde bir risk görmüş ve buna göre bir faiz indirimine gitmiş gibi gözüküyor. Burada sanıyorum ki en son projeksiyonlardan da görüldüğü kadarıyla güncellemenin yoğun olarak yapıldığı yer işsizlik rakamları olduğu için herhalde büyümeye yönelik olarak bizlerin algıladığından daha farklı bir şekilde bir risk faktörü görmüş ve bir taraftan da aslında işsizliğe yönelik riskleri görmüş ve böyle bir faiz indirimine gitmiş gibi gözüküyor.
Ama esas önemlisi şu, ben Fed’in ciddi anlamda bir siyasete bulaştığını düşünüyorum bu kararla. Seçimlere 45 günden az kaldı ve Kamala Harris birçok ankette Trump’ın gerisinde gibi gözüküyor. Bu bir parça ona yol vermek ve önünü açmak için yapılmış olan bir hamle gibi duruyor. Piyasaların bu anlamda hem beklediğini vermek, hem belki beklediğinden fazlasını vermek, hem de ekonomiyi seçim öncesinde ciddi anlamda canlandırabilecek böyle bir kararın verilmiş olmasının en önemli sebeplerinden birinin siyasete bulaşmak olduğunu düşünüyorum.
Stratejist Özgür Hatipoğlu: Faizler yüzde 3’e kadar düşecektir
Powell’ın açıklamaları, piyasanın tam olarak beklediği sonucu vermedi, ancak başlangıçta 50 baz puanlık bir indirimle piyasa fazlasını aldı. Powell, “50 baz puan indirimi yapıyorum ama daha fazla faiz indirimi beklemeyin” mesajını verdi. İleriye dönük beklentilerde enflasyon ve büyüme güncellendi, fakat işsizlik oranı yukarı revize edildi. Bu, ekonomik aktivitenin yavaşlayabileceği anlamına geliyor, ancak resesyon boyutunda olmayacağı düşünülüyor.
Dot plot’a göre, FED 2025 sonu için faiz oranlarını %3,5 olarak öngörürken, piyasa %3 seviyesini fiyatlıyor. Yani arada 50 baz puanlık bir fark var. Piyasanın beklentisi, 2025’e kadar 125 baz puanlık bir faiz indirimi. Ben de faizlerin %3 seviyelerine ineceğini düşünüyorum. Piyasalarda hisse senetleri, baz metaller ve petrol fiyatları yükseliyor. Bu, yumuşak iniş senaryosunun fiyatlandığını gösteriyor. Ancak hisse senedi piyasalarındaki yükselişi desteklemeyen bazı metrikler de var, bu yüzden dikkatli olmak gerekiyor.
ACA Research & Consultancy Stratejisti Aylin Cevizci Akçan: Yılsonuna kadar 2 indirim daha gelebilir
Fed’in 50 baz puan ile aslında piyasa beklentilerini çok da şaşırtmayacak şekilde olduğunu fakat agresif bir şekilde başladığını söylemek gerek. Toplantı metnine baktığımızda iş gücü kazanımlarının ılımlı ifadesinin yavaşladı yönünde değiştirildiğini görmekteyiz.
Diğer yandan enflasyonun komitenin %2 beklentisine paralel şekilde olduğunu ve bu yönde güven kazandıklarını belirtilmiş olmasına karsın, enflasyon ve iş gücü piyasalarını paralel bir şekilde takip edeceklerini görmekteyiz. Yatırımcılar açısından “güvercin metin, nötr Powell yorumu” olduğunu söylemek istiyorum. Haliyle güvercin metin karşısında piyasa dolar negatif bir fiyatlama içine girse de, Baskan Powell’ın açıklamaları sonrasında özellikle altının dolar karşısındaki kazanımlarını geri verdiğini gördük.
Bundan sonra kasım ve aralık olmak üzere iki toplantı daha takip edeceğiz. Bu toplantılarda 25 baz puanlık faiz indiriminin piyasa beklentileriyle de uyumlu bir şekilde yapılabileceğini düşünüyorum. Bundan sonra takip edeceğimiz özellikle iş gücü istatistikleri oldukça kritik olacak. Bu indirimlerin 2025 yılında da devam edebileceğini düşünüyorum.
Fed Başkanı Powell: Enflasyon artık hedefimize çok daha yakın
Fed Başkanı Jerome Powell, dört yıl aradan sonra gerçekleştirilen ilk faiz indiriminin ardından yaptığı açıklamada, enflasyonun artık Fed’in yüzde 2 hedefine çok daha yakın olduğunu belirtti. Powell, ABD ekonomisinin genel olarak güçlü kaldığını, iş gücü piyasasının önceki “aşırı ısınmış” durumuna kıyasla soğuma belirtileri gösterdiğini ve enflasyonist baskıların hafiflediğini söyledi. Fed, politika faizini 50 baz puan düşürerek, ekonomik büyümeyi ılımlı tutma ve enflasyonu sürdürülebilir şekilde yüzde 2 seviyesine düşürme hedefine odaklandığını kaydetti.
Powell, bu adımın, iş gücü piyasasının gücünü koruma ve enflasyonu dizginleme konusunda artan güveni yansıttığını vurguladı. Ayrıca, enflasyonun daha da ısrarcı olması durumunda faiz indirimlerinin hızının yavaşlatılabileceğini ifade etti. Powell, Fed’in ekonomik koşullara göre kararlarını esnek bir şekilde almaya devam edeceğini ve gerektiğinde faiz oranlarını daha hızlı veya daha yavaş indirebileceklerini, hatta duraklatabileceklerini söyledi.
İngiltere gevşemeye ara verdi
İngiltere Merkez Bankası (BOE) politika faizini beklentiler doğrultusunda sabit tutarak Ağustos’ta başlattığı faiz indirimlerine ara verdi. İngiltere Merkez Bankası (BOE) politika faizini yüzde 5 seviyesinde sabit tutma kararı aldı. Banka Ağustos toplantısında politika faizini 25 baz puan indirimle yüzde 5 seviyesine çekmişti. İngiltere’de Çarşamba günü açıklanan Ağustos ayı enflasyonu BOE’nin yüzde 2’lik hedefinin hemen üzerinde açıklandı. Tüketici fiyatları bir önceki yıla göre yüzde 2,2 artarken, Temmuz ayıyla aynı hızda ve yüzde 2,4 seviyesindeki BOE tahmininin altında gerçekleşti.
